POGÓRZE ...

Pogórze Strzyżowskie

Rozciąga się ono pomiędzy dolinami Wisłoki i Wisłoka. Od zachodu sąsiaduje z Pogórzem Ciężkowickim, a od wschodu z Dynowskim. Północną granicą jest pradolina Podkarpacka, a południową - Kotlina Jasielsko-Sanocka. Obejmuje obszar ok. 900 km2.

WALORY PRZYRODNICZE

Ze względu na walory przyrodnicze i krajobrazowe obszar ten stanowi fragment Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego, znajduje się tu również rezerwat „Góra Chełm”, obejmujący najwyższe partie pogórza. Bardzo ciekawym pod względem krajobrazowym jest przełom Wisłoka w okolicy Frysztaka, gdzie rzeka nie tylko wcina się między najwyższe pasma pogórzy Strzyżowskiego i Dynowskiego, ale również skręca gwałtownie z kierunku północnego na wschód, by w okolicy Strzyżowa znów powrócić do południowego przebiegu. Na południowo-zachodnim krańcu Pogórza Strzyżowskiego, niedaleko Jasła, wznosi się wzgórze Golesz. Znajdują się tu wychodnie skalne i ruiny średniowiecznego zamczyska. Znajdziemy tu również niewielki wodospad. Wśród wielu rzadkich gatunków szczególnie licznie występuje cenna roślina - obrazki alpejskie. Jednym z najbardziej atrakcyjnych przyrodniczo miejsc tego terenu jest Góra Chełm. W utworzonym na tym terenie rezerwacie zobaczymy duże skupisko górskiego lasu bukowego oraz tereny źródliskowe. Bardzo interesujący przyrodniczo obszar w północnej części Pogórza. W dużym kompleksie lasów bukowych utworzono rezerwat "Wielki Las", w którym sporo drzew liczy ponad sto lat. Niedaleko Brzostka we wsi Smarżowa na zachodnim krańcu Pogórza znajduje się rezerwat "Kamera". Utworzono go przede wszystkim po to, by chronić naturalne skupisko rzadkiego krzewu, jakim jest kłokoczka południowa. Stwierdzono, że rośnie tu ponad 300 sztuk tej rośliny.

WALORY KULTUROWE

Do głównych zabytków Pogórza Strzyżowskiego nalezą drewniany kościół p.w. Św. Katarzyny z 1672 roku w Gogołowie, a także mieszczący się naprzeciwko zespół cmentarza z klasycystyczna kaplicą - mauzoleum Denkerów XIX w. nagrobkami kamiennymi i grobowcami otoczonymi starodrzewiem, zespół dworsko-parkowy, barokowy kościół oraz Synagoga w Czudcu, zespół niemieckich fortyfikacji z okresu II wojny światwoej wraz ze schronem kolejowym w miejscowości Stępina. XV – wieczny drewniany kościół w Lubli. Godna uwagi jest też jedna z najstarszych miejscowości województwa podkarpackiego – Brzostek.

Fot. M.Pociask, K.Hulinka

Pogórze Dynowskie

Pogórze Dynowskie dysponuje bogatymi walorami zarówno przyrodniczymi, jak i antropogenicznymi, sprzyjającymi rozwojowi różnych form turystyki. Składają się na nie, m.in.: korzystne warunki klimatyczne charakterystyczne dla poszczególnych krain przyrodniczych, walory krajobrazowe, wypoczynkowe, uzdrowiskowe, krajoznawcze i specjalistyczne. O atrakcyjności tego regionu decydują: liczne tereny podgórskie z malowniczym naturalnym krajobrazem; duże kompleksy leśne z interesującą, bogatą florą i fauną; liczne, często unikatowe zabytki kultury materialnej; bogaty folklor, oparty na kulturowym dziedzictwie regionu; liczne gatunki zwierzyny łownej i obfitość ryb; działające zespoły i kapele folklorystyczne; tradycyjne budownictwo drewniane, obejmujące zabytkowe obiekty sakralne oraz piękno parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody.

WALORY PRZYRODNICZE

Pogórze Dynowskie na zachodzie sąsiaduje z Pogórzem Strzyżowskim, a na wschodzie z Przemyskim. Zachodnią granicą jest Wisłok, a wschodnią San na odcinku od Trepczy k. Sanoka aż po Przemyśl. Najwyższym wzniesieniem jest Sucha Góra (591 m n.p.m.) Dominującym zbiorowiskiem roślinnym na terenie Pogórza Dynowskiego jest podgórska forma buczyny karpackiej. W jej drzewostanie obok buka występuje dość licznie jodła, świerk, jawor oraz wiąz górski. Szczególnie cenne jest występowanie roślin takich jak: cebulica dwulistna i lilia złotogłów. Oba gatunki objęte są ścisłą ochroną prawną. Można tutaj zaobserwować unikalne siedliska bobra, borsuka, orlika krzykliwego, bociana czarnego, kruka i kumaka.Na Pogórzu Dynowskim znajduje się pięć rezerwatów przyrody: rezerwat skałek piaskowcowych –„Prządki”, rezerwaty: "Kretówki", "Cisy w Malinówce", "Brzoza Czarna w Rzeczpolu" oraz "Winna Góra". Godne uwagi są także ruiny zamku Kamieniec w Odrzykoniu.

WALORY KULTUROWE

Ogromny potencjał walorów kulturowych Pogórza Dynowskiego, stanowiący dziedzictwo różnych grup etnicznych (m.in. Łemków, Bojków, Zamieszańców) stwarza wyjątkowe predyspozycje do rozwoju turystyki kulturowej w ramach turystyki krajowej i zagranicznej. Spotkać tu można wiele cennych i różnorodnych zabytków. Z drewnianych kościołów gotyckich szczególnie godne uwagi są te w Haczowie i Bliznem, a późnogotyckie w Lutczy, Domaradzu i Golcowej oraz późniejsze w Jaćmierzu, Bachórzcu, Krzeszowicach, Siennowie i Chłopicach. Najcenniejsze murowane kościoły znajdują się w Brzozowie, Starej Wsi, Dynowie, Starym Borku, Tyczynie, Boguchwale, Chmielniku, Połomii, Pruchniku i Boratyniu.

INSPIRACJE - POGÓRZE DYNOWSKIE

Jeśli szukacie praktycznych wskazówek w jaki sposób możecie dotrzeć do najciekawszych miejsc Pogórza, poniżej odsyłamy do gotowych pomysłów na weekend.

Rowerem po Pogórzu

Pogórze Dynowskie to interesująca historia i ciekawe miejsca oferujące wycieczki rowerowe po urozmaiconym terenie. Szczególnie popularne są przejazdy rowerowe wzdłuż Sanu czy przez rozległe kompleksy leśne, malownicze drogi, które często prowadzą na punkty widokowe skąd można podziwiać panoramę okolic.

Pieszo po Pogórzu

Analizowany obszar Pogórza Dynowskiego oraz najbliższe okolice jest bardzo dobrym terenem do uprawiania turystyki pieszej. Warunki przyrodnicze, ukształtowanie terenu, jak i szczególna atmosfera tych miejsc tworzą dobre warunki do pieszych wędrówek. Liczne szlaki piesze umożliwiają uprawianie tej formy turystyki przez różne grupy turystów, począwszy od najmłodszych, poprzez młodzież jak i starszych. Każdy, nawet najbardziej wymagający turysta, znajdzie wśród różnorodnych szlaków ciekawy dla siebie.

Kajakiem przez San

W przypadku wyjazdu na kajaki na weekend dostajemy wszystko co w takich wypadach jest najważniejsze: aktywność fizyczną, odpoczynek od miasta i odnowę sił psychicznych w terapeutycznym kontakcie z naturą. Weekendowe spływy kajakowe są też świetną propozycją dla osób rozpoczynających zabawę w kajakarstwo.

Fot. M.Jedynak, A.Gancarz

Pogórze Przemyskie

Pogórze Przemyskie leży na wschodzie woj. podkarpackiego przy granicy z Ukrainą. Zachodnią i północną granicę tego obszaru stanowi San. Od wznoszących się na południu Bieszczadów tę krainę oddzielają Góry Sanocko-Turczańskie. Pogórze Przemyskie to takie "małe Bieszczady". Góry są tu wprawdzie niższe, ale te tereny są równie - a może nawet bardziej - dzikie jak Bieszczady. Najwyższe szczyty Pogórza to: Suchy Obycz (617 m n.p.m.) i Kopystańka (541 m n.p.m.) . Wędrując dzisiaj po Pogórzu Przemyskim zdarza się, ze przez wiele kilometrów nie napotkamy siedzib ludzkich. Przez wielkie odstępy leśne wiodą asfaltowe i szutrowe drogi, którymi łatwo dojechać do położonych w karpackiej puszczy placów biwakowych. Można z nich rozpocząć pieszą lub rowerową wędrówkę w głuszę. Jest to doskonała kraina dla turystów marzących o wyprawach w naprawdę dzikie miejsca.

WALORY PRZYRODNICZE

W 1991 roku został utworzony Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego, którego powierzchnia wynosi ponad 61 tys. ha. Roślinność Parku charakteryzuje się dużą różnorodnością. Lasy zajmują 64% powierzchni Parku. W paśmie Turnicy, w wyższych partiach Pogórza można podziwiać lasy jodłowo-bukowe oraz naturalne buczyny. Szata roślinna składa się z ponad 900 gatunków roślin naczyniowych. W wielkiej puszczy żyją niedźwiedzie, rysie, wilki, żbiki i chmary jeleni. Największym bogactwem tego obszaru są jednak ptaki (134 gat. lęgowe) w tym: orlik krzykliwy, orzeł przedni, dzięcioł trójpalczasty oraz puszczyk uralski.

WALORY KULTUROWE

Do turystyki religijno - pielgrzymkowej zachęca atrakcyjne ze względu na położenie, architekturę i bogactwo zabytków sakralnych Sanktuarium Maryjne w Kalwarii Pacławskiej. Turysta, wędrując po terenie Powiatu Przemyskiego, ma możliwość zwiedzenia większości obiektów obronnych Twierdzy Przemyśl, które znajdują się w gminach: Przemyśl, Krasiczyn, Żurawica, Orły, Fredropol, Medyka. Jej budowę rozpoczęto w 1853 r., była oblegana trzykrotnie. Na obszarze Powiatu Przemyskiego znajdują się cenne i ciekawe zabytki architektury drewnianej oraz obiekty sakralne i inne miejsca, które warto poznać i zobaczyć, m. in.: kościoły zabytkowe w Birczy, Krasiczynie, Rybotyczach i Kalwarii Pacławskiej, cerkwie w Piątkowej, Leszczynach, Huwnikach, Olszanach i Posadzie Rybotyckiej.

Na uwagę zasługują również zabytki budownictwa typu rezydencyjno-obronnego: XVI-wieczny zamek w Krasiczynie, zespół pałacowo-parkowy w Birczy oraz pozostałości dworskie w Jaworniku Ruskim i Huwnikach. Często punktem docelowym turystów przybywających na teren powiatu jest Arboretum w Bolestraszycach. Historia ścierania się wpływów kultury wschodniej i zachodniej na obszarze obecnego Powiatu Przemyskiego znajduje swoje potwierdzenie w licznych cmentarzach rzymskokatolickich, grekokatolickich i żydowskich np. w Birczy, Rybotyczach, Krasiczynie. Bogato zdobione figurki, rzeźby i kapliczki są ozdobą tych historycznych obiektów.

Zespół Pałacowy w Krasiczynie. Zamek Krasiczyn.

Bogate walory turystyczne i rekreacyjne Powiatu Przemyskiego, niewątpliwie zachęcają do odwiedzenia tego pięknego zakątka Polski, a naturalne warunki Pogórza stwarzają doskonałe możliwości uprawiania różnorodnych form turystyki. Turysta ma możliwość zwiedzić teren pieszo oraz wykorzystując rower czy sprzęt do spływów rzeką San. Piękno przyrody Pogórza można podziwiać wędrując lub jadąc rowerem po utworzonych czterech ścieżkach dydaktyczno-przyrodniczych: Winne Podbukowina, Przełom Hołubli, Krępak i Kopaniny.