Wisła pod Zawichostem

Lokalizacja: pow. sandomierski, gm. Dwikozy, Zawichost
Typ: faunistyczny

Utworzony został w roku 2008. Rezerwat położony jest w 3 województwach: w świętokrzyskim znajduje się największa część rezerwatu o powierzchni 693,97 ha (54,9% całości), należąca do powiatu sandomierskiego i położona w dwóch gminach: Dwikozy oraz w mieście i gminie Zawichost; podkarpackim – 256,65 ha (20,3%), w powiecie Stalowa Wola, gmina Radomyśl nad Sanem i lubelskim – 313,32 ha (24,8% całej powierzchni rezerwatu), w powiecie Kraśnik Lubelski, gmina Annopol. Łączna powierzchnia wynosi 1263,95 ha.

Powodem jego utworzenia jest potrzeba zachowania stanowisk lęgowych, miejsc żerowania i odpoczynku podczas wędrówek rzadkich i charakterystycznych dla doliny Wisły gatunków ptaków, w szczególności z rzędu siewkowych. Rezerwat obejmuje w całości strefę korytową rzeki Wisły o długości około 15,5 km. W korycie tym, szczególnie przy stanach wód niższych od średniej rocznej, pojawiają się regularnie piaszczyste wyspy i odsypy, stanowiące siedliska lęgowe rybitw, mew i sieweczek, jak również izolowane od brzegu miejsca odpoczynku wielu innych gatunków ptaków wodno-błotnych.

W granicach rezerwatu stwierdzono występowanie 302 gatunków roślin, wśród nich 5 gatunków objętych ochroną: kruszczyka szerokolistnego, pływacza zwyczajnego, włosienicznika skąpopręcikowego, grążel żółtą i kalinę koralową.

Ichtiofauna wód Wisły w granicach rezerwatu liczy 31 gatunków ryb. Doliczono się takich jak m.in.: piekielnica, certa, brzana, świnka i miętus, koza, różanka, piskorz, sum europejski, łosoś, troć i węgorz. Awifaunę reprezentuje 146 gatunków ptaków, z tego zakłada się, że ok. 135 spośród nich pojawiało się na Wiśle w okolicach Zawichostu regularnie. Okres lęgowy dla większości gatunków trwa zazwyczaj od połowy marca do połowy sierpnia. Ptaki gniazdujące na wyspach i rzecznych kępach to: rybitwy (rzeczna i biało czelna), mewa pospolita, sieweczki (rzeczna i obrożna). Dwa gatunki gniazdują w piaszczystych skarpach brzegowych: zimorodek i jaskółka brzegówka. Liczna jest grupa zamieszkująca nadbrzeżne zakrzewienia i zadrzewienia, m.in.: dzięcioł zielony, kukułka, pokrzywnica, słowik szary, kwiczoł, strumieniówka, świerszczak, rokitniczka, łozówka, cierniówka, piecuszek, remiz, wilga, dziwonia i potrzos. Tu też gnieździ się najpospolitszy gatunek kaczki – krzyżówka. Największą ostoją ptaków leśnych w rezerwacie jest obszar tak zwanej Kępy Zawistowskiej, położonej po lewej stronie rzeki, w północnej części miasta Zawichost. Duża jest także grupa ptaków łąkowych i polnych: kuropatwa, bażant, przepiórka, derkacz, dudek, dzięcioł białoszyi, skowronek, pokląskwa, świergotek łąkowy, pliszka siwa i pliszka żółta, pokrzewka jarzębata, cierniówka, gąsiorek, srokosz, sroka, kulczyk, dzwoniec, szczygieł, trznadel i makolągwa. Gromadę ssaków reprezentuje największy gryzoń – bóbr, niemal już powszechnie spotykany nad Wisłą. Ponadto widziano sarny, dziki, gronostaje, lisy, norki amerykańskie, a także inne gryzonie: mysz polną, badylarkę i nornika zwyczajnego. Z płazów obserwowano żaby (śmieszkę, wodną i trawną), ropuchę szarą i rzekotkę drzewną). Natomiast z gadów – jaszczurkę zwinkę.