Bazylika Leżajska

BAZYLIKA LEŻAJSKA

Na północnym krańcu Leżajska, w dzielnicy Podklasztor, znajduje się zespół klasztorny oo. Bernardynów, będący niezwykle cennym zabytkiem architektury i szczególnym obiektem kultu religijnego. Kościół jako sanktuarium Matki Boskiej Leżajskiej jest znanym miejscem odpustowym i pielgrzymkowym. Od kilkudziesięciu lat spełnia także, w pewnym sensie, funkcje kulturalne. W kościele odbywają się słynne festiwale muzyki organowej, a w pomieszczeniach klasztornych znajduje się Muzeum Prowincji Ojców Bernardynów.

Zespół posiadał charakter warowny. Szeroko rozsiadłe mury obronne z trzema sążnistymi basztami, otaczają kościół i obszerny budynek klasztorny. Wewnątrz ogrodzenia, oprócz budowli, znajdują się dwa dziedzińce i dwa ogrody. Przed klasztorem wznosi się spiżowy pomnik Jana Pawła II odsłonięty w 2000 r. W przyległym lesie klasztornym usytuowana jest Kalwaria Leżajska. Kościół i klasztor powstał w fundacji Łukasza Opalińskiego, starosty leżajskiego i jego żony Anny, podobno jako wotum za szczęśliwe zakończenie wojny ze słynnym warchołem, Stanisławem Stadnickim zwanym Diabłem Łańcuckim.

Wspaniała, wczesnobarokowa świątynia niemal bez zmian przetrwała do obecnych czasów. Kościół jest okazałą budowla trójnawową, typu bazylikowego, z prezbiterium i dwoma kaplicami na przedłużeniu naw bocznych. Wnętrze świątyni zadziwia wprost okazałością i bogactwem wystroju będącego dziełem bezimiennych braci zakonnych, jak i wielu znanych artystów. Składają się na nie ołtarze, stalle, ambona, prospekty organowe i sprzęty kościelne, bogato zdobione snycerką, rzeźbami, obrazami i złoceniami. Całe wnętrze pokrywa piękna polichromia, rokokowa, figularno-ornamentalna i iluzjonistyczna, pochodząca z połowy XVIII wieku, należąca do najwybitniejszych dzieł tego rodzaju w Polsce. Na przedłużeniu nawy południowej znajduje się Kaplica Matki Boskiej Leżajskiej. W polu głównym ołtarza umieszczony jest Obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem zwanej Leżajską Madonną namalowany około 1590 roku przez ojca Erazma Prezbitera z zakonu bożogrobców.

Sławę bazylice przynoszą także organy, zaliczane do największych w Polsce. Umieszczone na chórze zajmującym całą szerokość korpusu budowli, składają się z trzech niezależnych instrumentów. Organy zostały wykonane pod koniec XVII wieku przez organmistrzów Stanisława Studzińskiego z Przeworska i Jana Głowińskiego z Krakowa. Ich oprawę tworzą bogato rzeźbione i złocone prospekty organowe. Wyróżniają się wspaniałością głosów, co w połączeniu z doskonałą akustyką świątyni, pozwala uzyskać niezwykłe efekty dźwiękowe.