Kirkut Leski

KIRKUT LESKI

Niedaleko rynku w lesku stoi zabytkowa synagoga, niżej w narożu ulic Moniuszki i Słowackiego znajduje się stary żydowski cmentarz, czyli kirkut. Ten niezwykły zabytek, jeszcze stosunkowo dobrze zachowany, kryje szczątki wielu pokoleń leskich Żydów.

Cmentarz żydowski, po hebrajsku Bet Olam, czyli Dom Boga, położony jest na pagórku zarośniętym drzewami i krzewami. Wzmiankowany w dokumentach z 1611 roku niewątpliwie założony został już w XVI wieku, a później powiększony. Obecnie zajmuje obszar 3 ha. Zachowało się tu wyjątkowo dużo kamiennych stel nagrobnych, zwanych macewami lub macebami. Po wojnie było ich ok. 2000, obecnie stoi ok. 500. Z wielu pozostały tylko kawałki, inne powalone zapadły się w ziemię.

Leskie stale nagrobne posiadają wyjątkową wartość historyczną i artystyczną. Te najstarsze pochodzące z XVI – XVII wieku, a jest ich ok. 100, są pod względem bryły i zdobnictwa stosunkowo prymitywne, ale późniejsze reprezentują już wysoki poziom sztuki kamieniarskiej. Zdobią je bogate płaskorzeźby tzw. przedstawienia oraz inskrypcje tj. ryte w kamieniu hebrajskie napisy.

Na skraju cmentarza widnieje nowa macewa ustawiona na symbolicznej mogile, poświęconej „Pamięci Żydów galicyjskich zamordowanych w 1942 roku i tu pochowanych w 1995 roku”. Kirkut Leski to jeden z najstarszych i największych nekropolii żydowskich w regionie o wyjątkowej wartości zabytkowej.