Kalwaria Pacławska
Lokalizacja: pow. przemyski, gm. Fredropol
Typ: Krajobrazowy
Utworzony został w roku 2001 na powierzchni 173,18 ha we wsiach Huwniki i Nowosiółki Dydyńskie. Położony jest w obrębie Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego.
Na Pogórzu Przemyskim znajduje się jeden z najważniejszych w Polsce obiektów kultu maryjnego – sanktuarium w Kalwarii Pacławskiej. Każdego roku 15 sierpnia tysiące pielgrzymów z Polski i sąsiednich krajów przybywają tu na odpust. Klasztor Franciszkanów zbudowano na wysokiej skarpie Wiaru. Na pobliskich zboczach powstały 42 kaplice (35 murowanych i 7 drewnianych, zbudowanych w latach 1825–1875). Dla przybywających tysięcy wiernych przeżyciem jest wędrówka drogą krzyżową prowadzącą przez okoliczne wzgórza. Obok elementów kulturowych w rezerwacie „Kalwaria Pacławska” ochronie podlega zbiorowisko roślinne grądu (ze starodrzewem dębowo- -grabowym) oraz podgórska forma buczyny karpackiej. Obszar chroniony położony jest na wysokości 257– 413,8 m n.p.m.
W dobrze zachowanym zbiorowisku grądu występuje runo bogate w takie gatunki, jak: szałwia lepka, żywiec gruczołowaty, pierwiosnka wyniosła, kokorycz i inne. Z kolei podgórska forma buczyny karpackiej charakteryzuje się cennym drzewostanem jodłowym i bukowym. Występują także, rosnące pojedynczo lub w grupach, dęby szypułkowe o wymiarach pomnikowych. Z kolei w okolicach kapliczki „Pustelnia św. Magdaleny” rośnie sporo dębów o ciekawych kształtach: karłowatych lub o wysokości kilkunastu metrów i widocznych na powierzchni gruntu systemach korzeniowych. Spowodowane jest to obecnością twardych margli krzemionkowych tuż pod warstwą gleby, nie sprzyjających prawidłowemu wzrostowi drzew. Znaleźć tu można także naturalne stanowisko zimowita jesiennego.
Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie jelenia europejskiego, sarny, dzika, zająca szaraka, jeża, kreta i innych zwierząt. Z awifauny dostrzeżono m.in.: puchacza, bociana czarnego, trzmielojada, muchołówkę białoszyjną, puszczyka uralskiego, jarząbka i orlika krzykliwego.
Żyją tu liczne gatunki owadów; wymienić można: chrząszcza majowego, pszczołę miodną, trzmiela ziemnego, szerszenia, mrówkę rudnicę, pazia królowej, liczne rusałki – pawika, admirała, osetnika, pokrzywnika, ceika, a także zmrocznika wilczomleczka i fruczaka gołąbka.
Fot. M.Sebastianka