SZAFERA

Lokalizacja: Rzeszów (Stary Cmentarz – Olszynki – zapora na Wisłoku – rezerwat „Lisia Góra” – skarpa lessowa – dawna przeprawa na wyspę)

Wskazówki dojazdu samochodem/autobusem: Początek ścieżki, który znajduje się przy ul. Targowej obok Starego Cmentarza położony jest od dworca kolejowego i autobusowego o ok. 800 m. Chcąc zostawić samochód/autobus można zaparkować na parkingu pod Halą na Podpromiu lub na parkingu przy ul. Żeglarskiej. Oba znajdują się przy ścieżce, niestety nie na jej początku. Wtedy rozpoczniemy wędrować ścieżką od pewnego jej punktu.

Długość trasy/czas przejścia: 6 km/2 h

Główne atrakcje/cel utworzenia: Rezerwat przyrody „Lisia Góra”

Infrastruktura turystyczna i oznaczenie ścieżki: Pierwsza tablica i zarazem początek ścieżki znajduje się na Starym Cmentarzu przy ul. Targowej. Na całej trasie znajduje się 9 przystanków. Ponadto w rezerwacie przyrody „Lisia Góra”, który leży na ścieżce, znajduje się kilka tablic informacyjnych pokazujących główne osobliwości przyrodnicze tego rezerwatu. Przy ścieżce znajduje się wiele miejsc do odpoczynku, miejsca na grilla, plac zabaw, wypożyczalnia sprzętu wodnego.

Opis trasy: Ścieżka prowadzi brzegiem Wisłoka od Starego Cmentarza do wyspy za Lisią Górą. Na terenie Starego Cmentarza stwierdzono obecność 52 gatunków ptaków natomiast spośród roślin można tu spotkać dorodne okazy bluszczu pospolitego, pióropusznika strusiego, śnieżyczkę przebiśnieg, barwinka pospolitego czy cisa pospolitego. Rosną tu okazy wiązu szypułkowego, orzecha czarnego, topoli białej, sosny wejmutki czy platana klonolistnego. Za cmentarzem kierujemy się wzdłuż ogrodzenia w stronę Wisłoka a następnie równolegle do jego prawego brzegu. Po dojściu do rzeki obserwuje się sukcesję łęgu (z wierzbą, olszą czarną i szarą, jesionem, topolą) wzdłuż betonowych brzegów Wisłoka. Z płazów spotykamy m.in. żabę trawną, ropuchy oraz przedstawiciela gadów - jaszczurkę zwinkę. Po drodze mijamy okazałe topole i jesiona wyniosłego, dochodzimy do Parku Kultury i Wypoczynku, gdzie w maju wyjątkowo pięknie prezentuje się szpaler głogów dwuszyjkowych oraz dąb czerwony, po lewej stronie mijamy szpaler jesionów. Dość urokliwie prezentuje się kładka wisząca na Wisłoku, która dostępna jest tylko dla pieszych i rowerzystów. Przy kładce znajduje się pomnik krypiarza Stanisława Nitki, który niegdyś przewoził mieszkańców w swojej łódce z jednego brzegu Wisłoka na drugi. Kontynuując wycieczkę wzdłuż Wisłoka dochodzimy do zapory. W okresie jesienno-zimowym, spotykamy tu masowo m.in. kaczkę krzyżówkę, łabędzia niemego oraz mewę śmieszkę. Z zapory rozpościera się widok na dolinę Wisłoka i zalew, Osiedle Nowe Miasto, a dalej wypiętrzenia Pogórza Dynowskiego i Pogórza Strzyżowskiego. Kontynuując dalej wycieczkę dochodzimy do najcenniejszego obiektu przyrodniczego, jakim jest rezerwat „Lisia Góra". Jest to fragment stanowiący relikt Puszczy Sandomierskiej. Rezerwat leży na lewym brzegu Wisłoka, na wysokości od 200 do 220 m n.p.m., ok. 17 m. powyżej poziomu Wisłoka. Drzewostan rezerwatu budują: dąb szypułkowy z domieszką graba, jesionu wyniosłego, lipy drobnolistnej, klonu jaworu, a niekiedy sosny zwyczajnej i klonu jesionolistnego. W lesie rośnie ponad 30 sztuk dorodnych pomnikowych dębów i grabów (najgrubszy grab ma 2,30 m obwodu, a dąb 5,82 m). Jest to jedno z największych skupisk tak dorodnych dębów szypułkowych w naszym województwie oraz w Polsce południowo-wschodniej. W warstwie runa występuje ok. 156 gatunków roślin zielnych m.in. gajowiec żółty, miodunka ćma, niecierpek pospolity, kokoryczka wielkokwiatowa, łuskiewnik różowy, dąbrówka rozłogowa, czosnek wężowy, kopytnik pospolity, glistnik jaskółcze ziele i wiele innych. Opuszczając Lisią Górę idziemy obok przystani kajakowej, idziemy w kierunku skarpy lessowej o wysokości ok. 30 m skąd rozpościera się przepiękny widok na dolinę Wisłoka, Lisią Górę oraz na Pogórza Dynowskie i Strzyżowskie. Idąc w dół w kierunku doliny Wisłoka, dochodzimy do potoku Paryja. Ostatni przystanek znajduje się przy dawnym przejściu na wyspę. Spotkać tutaj możemy ślady bytności bobra europejskiego.

Informacja: Ścieżkę warto odwiedzać przez cały rok. Teren płaski. Jedynie sam rezerwat położony jest na wysokości 17 m nad poziomem Wisłoka, a więc tyle mamy metrów przewyższenia do pokonania.

Ciekawostki: Władysław Szafer był światowej sławy paleobotanikiem, twórcą polskiej szkoły paleobotanicznej. Pochodził z Mielca, ale w Rzeszowie ukończył gimnazjum, dziś I LO przy ul. 3 Maja. Był profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także rektorem UJ. Przez jakiś czas również dyrektorem ogrodu botanicznego w Krakowie. Ponadto był inicjatorem utworzenia w Polsce Ligi Ochrony Przyrody. W rezerwacie oraz w sąsiadującej części zalewu zaobserwowanych zostało 178 gatunków ptaków. Rezerwat „Lisia Góra” w okresie zimy jest miejscem noclegowym dla stad gawronów, które przylatują do tej części Europy na zimowiska aż ze Skandynawii. Na okazałych i sędziwych dębach stwierdzono także występowanie rzadkiego gatunku chrząszcza z rodziny kózkowatych, jakim jest kozioróg dębosz. Lokalna wypożyczalnia sprzętu wodnego (kajaki, rowerki, łódki) mieści się przy rezerwacie „Lisia Góra” w Rzeszowie. Można obserwować sukcesję roślinności szuwarowej oraz łęgu z innej perspektywy. W wodzie zalewu, przy brzegu, obserwuje się– rośliny wodne (np. kotewka orzech wodny, pałka szerokolistna, kropidło wodne, żabieniec babka wodna i inne) czy licznych przedstawicieli ptaków i płazów. Wypożyczenia kajaku to koszt 10 zł/h. Park linowy „Ekspedycja” w Rzeszowie otwarty jest w sezonie, dostępny dla dzieci i dorosłych. Pośród okazałych drzew zostały przygotowane specjalne, kolorowe przeszkody, zawieszone na drzewach na wysokości od kilku do kilkunastu metrów. Jest to miejsce, gdzie w bardzo bezpieczny sposób można podnieść swoją tężyznę fizyczną i odstresować się po pracy. Parking przy Hali Sportowej na Podpromiu (www.expedycja.rzeszow.pl). Stary Cmantarz w Rzeszowie przy ul. Targowej został uznany w całości w 1968 r. za obiekt zabytkowy. U wejścia na cmentarz stoi klasycystyczny, ozdobiony czterokolumnowym portykiem kościółek pw. Świętej Trójcy, wybudowany w 1720 r. Na cmentarzu zachowało się jeszcze ok. 200 nagrobków, a najstarsze pochodzą z końca XVIII w.

Więcej informacji na temat rezerwatu można znaleźć tutaj: Rezerwat "Lisia Góra"

Fot. M.Jedynak