TARNAWA NIŻNA - TORFOWISKA WYSOKIE
Lokalizacja: Tarnawa Niżna, gm. Lutowiska, pow. bieszczadzki
Wskazówki dojazdu samochodem/autobusem: Brak regularnej komunikacji autobusowej. Dojazd samochodem od strony Ustrzyk Dolnych w kierunku Ustrzyk Górnych, w Stuposianach należy skręcić w lewo w stronę Mucznego i Tarnawy Niżnej (tu należy się zatrzymać i wykupić bilet wstępu do BdPN naprzeciwko „Hoteliku nad Roztoką”) i dalej kontynuować podróż w stronę Bukowca. Po ok. 5 km po prawej stronie szosy znajduje się wyraźnie oznakowane miejsce parkingowe.
Długość trasy/czas przejścia: 1,5 km / 1 h
Infrastruktura turystyczna: Na początku ścieżki znajduje się parking z tablicą informacyjną oraz wiata odpoczynkowa z ławkami i stołem. Na ścieżce zwiedzanie umożliwią nam drewniane pomosty prowadzące przez torfowiska wysokie. Wejście na obie trasy, zarówno dłuższą jak i krótszą, są widoczne z miejsca parkingowego.
Główne atrakcje/cel: Największe w Bieszczadach torfowisko wysokie, widoki na bieszczadzkie połoniny, dolina rzeki San przy granicy z Ukrainą.
Opis trasy: Już z parkingu roztacza się piękna panorama na bieszczadzkie szczyty – Halicz i Kopę Bukowską, a z drugiej strony kilkadziesiąt metrów za drogą wije się San, który stanowi tutaj granicę z Ukrainą. Z miejsca parkingowego można udać się na jedną z dwóch tras. Trasa dłuższej ścieżki prowadzi od parkingu na lewo, najpierw kilkaset metrów ścieżką polną, następnie przez drewniany mostek do drugiego brzegu. W cieku wodnym widoczne są bardzo wyraźne ślady obecności bobrów – ścięte drzewa, czasami także tamy i rozlewiska. Następnie wchodzi się na drewniany pomost, który jest zbudowany w kształcie pętli umożliwiając przejście wokół większego z torfowisk wysokich. Początek to otwarte tereny porośnięty tylko niskimi krzewinkami (borówka bagienna, borówka czarna i borówka brusznica) oraz kępy mchów oraz wełnianka. Nazwa torfowisko wysokie pochodzi od tego, że tego typu ekosystemy są kilka-kilkanaście metrów wypiętrzone ponad otoczenie. Torfowiska te zaczęły się tworzyć w Bieszczadach pod koniec ostatniej epoki zlodowacenia, ponad 10 tys. lat temu. Są to siedliska bardzo kwaśne i ubogie w związki azotu i wapnia. Zasilane są głównie przez wody opadowe. Masa torfowa powstaje na skutek powolnego zwęglania roślin w środowisku bardzo ubogim w tlen. Następnie trasa ścieżki prowadzi przez luźny drzewostan złożony głównie z sosny zwyczajnej i brzozy. Szczególnie występowanie tego pierwszego gatunku drzewa jest szczególnie interesujące, ponieważ nie jest to gatunek rodzimy dla Bieszczadów. Zdaniem wielu naukowców torfowiska wysokie są jedynym miejscem w tym regionie, gdzie sosny występują w sposób naturalny, a nie wskutek zasadzenia przez człowieka. W tej części w runie występuje także bagno zwyczajne, żurawina czy modrzewnica. Przy końcowej pętli pomostu widać ślady zasypanych rowów melioracyjnych z okresu działania dużego gospodarstwa rolnego w latach 80., a także rozległe łany ziołorośli z wiązówką błotną. Ścieżka wraca do początku pętli i dalej pomostem wraca tą samą trasą do parkingu. Stąd na prawo znajduje się druga (krótsza) ścieżka, także z drewnianym pomostem i pętlą na końcu. Teren jest zupełnie otwarty, tylko z rzadka porośnięty świerkami i brzozami. Bardzo licznie występują tu kępy borówki bagiennej oraz wełnianki pochwowatej. Zataczając łuk po ok. 20 min. wraca się do początku ścieżki.
Ciekawostki: Wędrując przez torfowiska wysokie w Tarnawie Niżnej da się zauważyć współczesną ingerencję człowieka polegającą m.in. na wycinaniu liściastych drzew i krzewów, szczególnie dotyczy to brzozy. Otóż jak się okazuje brzoza jest jednym z gatunków o największej transpiracji (parowaniu wody) i przyczynia się do zbyt szybkiego ubywania wody z i tak już przesuszonych w latach 80. Torfowisk, Stąd pracownicy parku starają się powstrzymać ten bardzo niekorzystny dla torfowisk wysokich proces.
Informacja: Najlepsza porą na zwiedzanie jest wiosna (V-VI) i jesień (X). Teren jest płaski a trasa bardzo łatwa. Zwiedzanie możliwe jest dzięki drewnianym pomostom umieszczonym nad torfowiskiem.
Fot. M.Jedynak
