Chwaniów

Lokalizacja: pow. bieszczadzki, gm. Ustrzyki Dolne.
Typ: Leśny

Utworzony został w roku 1996, na powierzchni 354,71 ha, na terenie dwóch wsi: Wojtkówka i Jureczkowa. Rezerwat leży w obrębie Parku Krajobrazowego Gór Słonnych. Jego obszar zajmuje północno-wschodnie stoki pasma Chwaniowa (od wysokości 520 do 680 m n.p.m.), będącego najbardziej na północ wysuniętym fragmentem polskich Karpat Wschodnich, z charakterystycznym układem grzbietów górskich i dolin rzecznych. Bogata rzeźba terenu odznacza się malowniczymi dolinami potoków górskich – lewobrzeżnych dopływów Wiaru. Największą osobliwością szaty roślinnej rezerwatu jest podzespół wilgotny żyznej buczyny karpackiej, która zajmuje aż 80% jego powierzchni. Tak rozległe płaty tego zbiorowiska nie występują nigdzie w Karpatach Wschodnich. Cennym elementem przyrodniczym zbiorowisk leśnych rezerwatu są ponad stuletnie drzewostany, wśród których 107 ma ponadprzeciętne parametry drzew pomnikowych. W tej grupie dominują wiązy górskie i jesiony.

Przewaga ilościowa buka w drzewostanach jest wyraźna (56,2%), mniejszy jest udział jodły (17,3%), jaworu (16,8%) i jesionu (8,4%). Zdecydowanie śladowe ilości (poniżej 1%) ma wiąz górski, brzoza brodawkowata i olsza szara, sporadycznie występują: świerk, sosna, modrzew, osika, wierzba iwa, klony, lipa drobnolistna czy czereśnia. Flora roślin składa się z 295 gatunków, w tym 20 objętych ochroną, są to m.in. bluszcz pospolity, gnieźnik leśny, gółka długoostrogowa, lilia złotogłów, listera jajowata, parzydło leśne, podkolan biały, pokrzyk wilcza jagoda, ozorka zielona, widłak goździsty, goryczka trojeściowa, przytulia wonna, kalina koralowa, pierwiosnek wyniosły i kruszyna pospolita.
Pomimo położenia na terenie pogórza, rezerwat posiada liczną florę górską (39 gatunków) m.in. przetacznik górski, przenęt purpurowy, paprotnik kolczysty i kosmatka olbrzymia. Licznie występują gatunki reglowe, np. szałwia lepka, lepiężnik biały, olsza szara. Najrzadsze są gatunki nieleśne, reprezentowane np. przez koniczynę kasztanowatą. Z gatunków podgórskich oznakowano dwa: turzycę zwisłą i skrzypa olbrzymiego. W runie łanowo rośnie miesiącznica trwała. Występują także m.in. paprotnik, jastrzębiec sabaudzki, obrazki alpejskie, storczyk szerokolistny i plamisty, wawrzynek wilczełyko.

Spośród dużych ssaków najliczniejsi są przedstawiciele jeleniowatych (jelenie karpackie i sarny), pojawiają się także drapieżniki: lis, wilk, niedźwiedź i ryś. Rozległe kompleksy starych drzew sprzyjają osiedlaniu się licznych gatunków drapieżnych: orła przedniego, orlika krzykliwego, myszołowa zwyczajnego, trzmielojada, kobuza, puchacza czy bociana czarnego. Najliczniejsze są jednak drobne ptaki śpiewające, m.in. zięba, rudzik, pokrzywnica, muchołówki i sikory.