Dyrbek

Lokalizacja: pow. bieszczadzki, leski, gm. Lesko, Olszanica.
Typ: Leśny

W Górach Sanocko-Turczańskich utworzono szereg rezerwatów chroniących pozostałości puszczy karpackiej w formie lasów bukowych i borów jodłowych. Rezerwaty te, w większości trudno dostępne, są ważnymi ostojami zwierząt puszczańskich – drapieżnych ssaków – m.in. niedźwiedzi, wilków i rysi.

Jednym z tych rezerwatów jest „Dyrbek”, utworzony w roku 1996 na terenie gmin Lesko i Olszanica, w powiecie leskim. Położony w paśmie Gór Słonnych, na południowo- zachodnim stoku wzniesienia o wysokości 640 m n.p.m., zajmuje powierzchnię 130,88 ha. Rzeźbę terenu rezerwatu uatrakcyjnia bogata sieć potoków, ostro wcinających się w podłoże oraz wypukło-wklęsłe stoki, na których wznoszą się odizolowane twardzielcowe pasma. Od nazwy jednego z potoków, biorącego swój początek w rezerwacie, wzięła się także jego nazwa – „Dyrbek”. Chroni on naturalne zbiorowiska buczyny karpackiej. W dobrze zachowanym starodrzewiu jaworowobukowo- jodłowym występuje znaczna liczba ponad 100-letnich egzemplarzy drzew, których obwody pni dochodzą nieraz do 450 cm.

W bogatym runie występuje wiele cennych roślin, z pełną gamą gatunków charakterystycznych dla buczyny karpackiej, m.in. wawrzynek wilczełyko, listera sercowata, żywokost sercowaty i kozłek bzowy. Na niewielkich przestrzeniach śródleśnych łąk występują: knieć górska i błotna, kozłek bzolistny, niezapominajka błotna i skrzyp leśny. Do najcenniejszych gatunków zaliczyć należy umieszczonego na „Liście roślin zagrożonych w Polsce” – kruszczyka sinego oraz gatunki z rodziny storczykowatych, do których należą m.in. gnieźnik leśny, podkolan biały i kruszczyk szerokolistny.

Spośród dużych ssaków najliczniejsze są jelenie i sarny, którym towarzyszą drapieżniki: lis, wilk i ryś. Z racji obfitości zwierzyny mają tutaj doskonałe warunki bytowania. Do mniejszych gatunków ssaków należy zaliczyć gryzonie (wiewiórki, nornice, popielicowate), owadożerne (ryjówki, jeże) i zajęczaki, łasicowate i nietoperze.

Ochrona ekosystemów leśnych rezerwatu stwarza dogodne możliwości bytowania dla wielu cennych gatunków ptaków, jak np.: orlika krzykliwego, puchacza, bociana czarnego i puszczyka uralskiego. Najwięcej jest drobnych ptaków śpiewających; żyją tu: zięba, rudzik, kos, strzyżyk, pokrzywnica, mysikrólik, słowik szary, skowronek polny, pokląskwa, muchołówki i sikory. Nad potokami często zobaczyć można pliszkę górską i siwą. Świat płazów i gadów reprezentowany jest przez kilka gatunków żab, ropuch, traszki, salamandrę plamistą, jaszczurki, zaskrońca i żmiję zygzakowatą.

Fot. M.Sebastianka