Las Klasztorny
Lokalizacja: pow. leżajski, gm. Leżajsk
Typ: leśny
Utworzony został w roku 1953, obejmuje 39,49 ha na terenie miasta Leżajsk. Jest to jedno z niewielu miejsc, w których można zobaczyć, jak przed wiekami wyglądała Puszcza Sandomierska. O ochronie tego obszaru myślano już w latach międzywojennych. W 1923 r. dr Marian Nowiński zbadał wartości przyrodnicze tzw. „Lasu Klasztornego”, następnie opisał je w roczniku „Ochrona Przyrody” w 1926 r. (zeszyt 6, str. 75–79). Podkreślał, że w „przepięknym lesie klasztornym pod Leżajskiem” sosna dożywa „niezwykle sędziwego wieku (400 lat), nie psując się, lecz dostarczając drewna bardzo wysokiej jakości”. W efekcie starań Państwowej Rady Ochrony Przyrody najpierw objęto ochroną teren o powierzchni jednego hektara, który w 1931 r. powiększono – na wniosek Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia – do 22 ha. Niestety, podczas wojny tutejszy drzewostan w wielu miejscach został przetrzebiony przez Niemców. Rezerwat utworzono ponownie dopiero w 1953 roku na obszarze 26,82 ha, powiększając go w roku 1959 do obecnego areału.
Drzewostan rezerwatu tworzy w większości dwustu- i ponaddwustuletni starodrzew sosnowo-bukowo-jodłowy. Rośnie tu wiele drzew o rozmiarach pomnikowych. W drzewostanie dominuje sosna zwyczajna (71,9% zasobów), następnie jodła (10,3%), dąb szypułkowy (8,6%), buk (7,6%), niewielką domieszkę stanowi grab (1,2%) i brzoza brodawkowata (0,4%). Pojedynczo w drzewostanach występują: świerk, osika i wiąz szypułkowy. Najlepiej zjawić się tu, kiedy na drzewach nie ma wiele liści, bo wtedy można zobaczyć ogrom tutejszych buków, jodeł czy sosen. Szczególnie pięknie jest wiosną, kiedy w runie leśnym bielą się dywany zawilców, a później konwalii majowych.
Flora rezerwatu liczy 151 gatunków roślin naczyniowych, 16 mszaków i 19 gatunków grzybów, 20 gatunków drzew, 25 krzewów, krzewinek i półkrzewinek oraz 106 ziół. W runie, obok zawilców i konwalii, najczęściej występują orlica pospolita, szczawik zajęczy, borówka czernica, rokiet pospolity i jeżyna gruczołowata. Osobliwością jest zimoziół północny, relikt późnoglacjalny, pozostałość po ostatnim zlodowaceniu bałtyckim, rosnący w Polsce na zaledwie kilku stanowiskach. W rezerwacie jego stanowisko tworzy płat o powierzchni ok. 4 m2, ma słabą dynamikę rozwojową, nie kwitnie, a jego areał stopniowo się zmniejsza.
Występują tu przede wszystkim leśne gatunki nizinne. Ze ssaków najczęściej możemy spotkać sarnę, zająca, dzika, lisa, kunę leśną, tchórza, łasicę. Z ptaków dostrzeżono dzięcioła dużego, sikory: modraszkę i bogatkę, kruka, piecuszka, mysikrólika, kowalika, myszołowa, krogulca, pójdźkę, dzierzbę gąsiorek, kraskę, turkawkę, kosa, gołębia grzywacza, drozda śpiewaka, dzwońca i jastrzębia gołębiarza. Z gadów występują: jaszczurki – zwinka, zielona, żyworodna oraz zaskroniec, padalec i żmija zygzakowata, a z płazów rzekotka drzewna i żaba trawna.
