Szwajcaria Ropczycka

Lokalizacja: pow. ropczycko-sędziszowski, gm. Ropczyce
Typ: geologiczny

Prawie w samym centrum Ropczyc znajduje się wąwóz lessowy, który wraz otaczającym go lasem objęto ochroną w ramach Rezerwatu Przyrody „Szwajcaria Ropczycka”. Utworzono go w roku 1999 w granicach administracyjnych miasta Ropczyce, na terenie 2,59 hektara. Jego powstanie oraz ochronę prawną zainicjował ks. dr Jan Zwierz, który zwrócił uwagę na unikatowe walory tego niezwykłego miejsca.

Wąwóz lessowy w Ropczycach jest jednym z wielu spotykanych wzdłuż progu karpackiego. Takie formacje powstają podczas wymywania materiału z miękkiego podłoża. Erozja szczególnie szybko następuje w czasie wiosennych roztopów i po długotrwałych obfitych deszczach. W tych procesach duże znaczenie mają różnice wysokości i nachylenie terenu. Oprócz czynników naturalnych wpływ na powstawanie i pogłębianie wąwozów ma działalność człowieka, przede wszystkim odlesienie terenu i wytyczanie szlaków komunikacyjnych.

Na dnie wąwozu z niemal pionowymi, ciekawie wyrzeźbionymi ścianami, zbudowano deptak spacerowy. Wzgórze, na obszarze którego znajduje się rezerwat, ma wysokość 275 m n.p.m. i jest rozcięte głębokim parowem z suchym dnem. Część ścian wąwozu osiąga dość znaczne różnice poziomów wysokości, wahające się do kilkunastu metrów, o nachyleniu nawet do 80–90°.

Występująca tu świetlista dąbrowa (na stoku południowo-zachodnim) to las dębowy złożony głównie z dębu bezszypułkowego i dębu szypułkowego (rośnie tu około 150 okazów dorodnych dębów, których obwody pni mają od 155 do 278 cm), z domieszką brzozy brodawkowatej oraz sporadycznie sosny zwyczajnej, buka zwyczajnego i graba. Najgrubszym drzewem rezerwatu jest buk o obwodzie 314 cm. A niezwykle rzadką ciekawostką jest dąb szypułkowy zrośnięty z brzozą brodawkowatą.

W podszyciu występują oba gatunki dębów, brzoza, buk oraz szakłak pospolity, trzmielina brodawkowata i zwyczajna, bez czarny i koralowy, jarząb pospolity, tarnina, czeremcha zwyczajna i amerykańska, wiśnia pospolita, głóg jednoszyjkowy i inne. Z roślin chronionych w rezerwacie można spotkać paprotkę zwyczajną, cebulicę dwulistną, pierwiosnka wyniosłego i lekarskiego, barwinka pospolitego, goździka kropkowanego, a także kalinę koralową i kruszynę pospolitą.

Na wiosnę las i zarośla rezerwatu rozbrzmiewają głosami wielu gatunków ptaków. Żyją tu m.in. sikorka modra i bogatka, jaskółka oknówka i dymówka, wilga, rudzik, dzwoniec, kukułka, szczygieł, szpak, dzięciołek, jerzyk, zaganiacz, kwiczoł, makolągwa, kopciuszek, sierpówka, kulczyk, zięba, trznadel i kowalik.