Lokalizacja: pow. leżajski, gm. Kuryłówka
Typ: leśny

Utworzono go w roku 1997. Obszar chroniony o powierzchni 155,32 ha (pierwotnie 154,93 ha) znajduje się we wsi Brzyska Wola. Rezerwat powstał na terenie kompleksu Lasy Sieniawskie, na obszarze Kuryłowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, pomiędzy Kuryłówką a Tarnogrodem. Ochroną objęto lasy grądowe subkontynentalne (ze starodrzewem dębowym) i bory mieszane sosnowe o dużym stopniu naturalności, stanowiące fragmenty dawnej Puszczy Sandomierskiej. Rezerwat leży w środkowej części kompleksu leśnego, którego obszar obejmuje około 1500 ha. Wokół rezerwatu utworzono otulinę o powierzchni 271,76 ha.

Drzewostan występujący na obszarze lasów grądowych ma układ dwuwarstwowy. Górne piętro to głównie dąb szypułkowy z domieszką sosny i modrzewia. Dolne stanowi przeważnie dąb szypułkowy uzupełniony grabem, klonem, bukiem i lipą drobnolistną. W warstwie krzewów dominuje kruszyna i leszczyna. W warstwie runa najczęściej występuje zawilec gajowy, szczawik zajęczy, perłówka zwisła, konwalijka dwulistna, przytulia leśna. Rzadziej spotkać można sałatnika leśnego, kosmatkę owłosioną, dąbrówkę rozłogową, jeżynę gruczołowatą i szereg innych.

Z kolei zbiorowisko leśne kontynentalnego boru mieszanego wyróżnia się drzewostanem złożonym z sosny zwyczajnej, dębu szypułkowego i bezszypułkowego, z niewielką domieszką brzozy brodawkowatej. W runie najczęściej występuje borówka czarna, orlica pospolita, a rzadziej: borówka brusznica, wrzos zwyczajny, kosmatka owłosiona, kostrzewa owcza, kokoryczka wielokwiatowa, jeżyna gruczołowata oraz nalot dębowy i sosnowy.

We florze rezerwatu zanotowano 163 gatunki roślin, w tym 15 drzew, 9 krzewów i krzewinek oraz 139 roślin zielonych. Dziewięć z nich objętych jest ochroną ścisłą: pokrzyk wilcza jagoda, pomocnik baldaszkowy, wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, lilia złotogłów, widłak jałowcowaty, podkolan biały, paprotka zwyczajna i barwinek pospolity. Przeciętny wiek drzewostanów w rezerwacie wynosi 78 lat; w przypadku drzewostanów z przewagą sosny jest to 104 lata, a z przewagą dębu 65 lat. W niektórych partiach lasu występują potężne, ponad 100-letnie okazy dębów.

Występuje tu fauna typowa dla obszaru Kotliny Sandomierskiej. Duże ssaki łowne reprezentuje jeleń, sarna, introdukowany przed laty daniel i dzik. Do pospolitych drapieżców należą: lis, piżmak, jenot oraz wilk, często pojawiający się na terenie rezerwatu. Z łasicowatych występuje kuna leśna, łasica i borsuk. Na uwagę zasługuje liczna grupa objętych ochroną owadożernych ryjówek.

Najliczniejszą grupę stanowią ptaki; z drapieżnych krogulec, myszołów zwyczajny i kobuz. Częste gatunki to: kruk, sikorka bogatka, jarząbek i dzięcioł (duży, średni, czarny i mały).

Lokalizacja: pow. rzeszowski, gm. Trzebownisko, Głogów Młp.
Typ: leśny

Na trasie pomiędzy Rzeszowem a Głogowem Małopolskim, w Nadleśnictwie Głogów Młp., znajduje się rezerwat „Bór”. Położony jest w Kotlinie Sandomierskiej, na Płaskowyżu Kolbuszowskim. Powstał w roku 1996, jego powierzchnia zajmuje 368,67 ha, natomiast obszar przylegającej do rezerwatu otuliny wynosi 392,48 ha.

Rezerwat obejmuje ekosystemy leśne charakterystyczne dla dawnej Puszczy Sandomierskiej. Jest cennym obiektem przyrodniczym z dużymi obszarami starodrzewia w wieku od 90 do 120 lat.

Obszar rezerwatu jest terenem równinnym. Najwyżej położony punkt znajduje się w jego północnej części i mierzy 235 m n.p.m., zaś najniższy ma wysokość 205 m n.p.m. i leży w części południowo-wschodniej.

Oprócz naturalnych ostoi boru wilgotnego, w rezerwacie występują rzadko spotykane w tej części Polski górskie gatunki roślin m.in. rosiczka okrągłolistna, zimowit jesienny, centuria pospolita, czosnek siatkowy, kozłek bzowy, przetacznik górski, tojeść gajowa i żywiec gruczołowaty. Występowanie tych okazów pozwala zaliczyć teren rezerwatu do podgórskiej formy buczyny karpackiej.

Z gatunków chronionych w głogowskich lasach w poszyciu i runie występuje wiele osobliwości florystycznych: wawrzynek wilczełyko, widłak jałowcowaty, barwinek pospolity, bluszcz pospolity, storczyki (podkolan biały i gnieźnik leśny) oraz liczne gatunki rzadkich porostów. Wiosną, jak w wielu innych miejscach Puszczy Sandomierskiej, łanami zakwitają zawilec gajowy i kokorycz, nieco później pojawia się konwalia majowa. Na wielu drzewach możemy podziwiać okazy bluszczu pospolitego.

Zakątki leśne zamieszkują sarny, dziki, borsuki, lisy, a nawet jelenie. Liczne są tu także małe drapieżniki – łasice, kuny i gronostaje. Ponadto można spotkać sowę uszatą, bociana czarnego, myszołowa, krogulca czy lelka. Wiele ze zwierząt występujących na terenie rezerwatu jest wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi gatunków wymierających bądź zagrożonych.

Osoby odwiedzające rezerwat mają do wyboru dwie ścieżki przyrodniczo-edukacyjne: krótszą (oznakowaną kolorem pomarańczowym) i dłuższą (oznakowaną na czerwono), na których usytuowano aż 14 przystanków w miejscach o szczególnych walorach przyrodniczych lub kulturowych.

Fot. M.Jedynak

Lokalizacja: pow. stalowowolski, gm. Pysznica
Typ: leśny

Utworzony został w roku 1959, na powierzchni 45, 68 ha we wsi Jastkowice. To najstarszy tego typu obszar w Lasach Janowskich. Utworzono go, aby chronić fragment wielogatunkowego lasu, przypominającego prastarą Puszczę Solską. W skład drzewostanów wchodzą: buk pospolity, dąb szypułkowy, grab zwyczajny, jawor, jodła pospolita, klon, lipa drobnolistna, osika, sosna pospolita, świerk pospolity i wiąz górski. Można zobaczyć wspaniałe okazy drzew: dębów, lip, jodeł i buków, liczące ponad 200 lat i mierzące do 30 m wysokości oraz obce gatunki- brzozy gruczołowate i daglezje.

W runie występuje ok. 250 gatunków roślin. Na szczególną uwagę zasługują rosliny górskie: narecznica samcza, groszek wschodniokarpacki, żywiec gryczołowaty, szałwia lepka oraz chronione: orlik pospolity, bluszcz pospolity, marzanna wonna, lilia złotogłów i wawrzynek wilczełyko. Gatunki z rodziny storczykowatych to: gnieźnik leśny, podkolan biały i zielonawy.

Rezerwat to raj dla mykologów. Bardzo interesująca jest występująca w nim flora grzybów wielkoowocnikowych licząca 160 gatunków. Do najcenniejszych należy objęty ochroną ścisłą podgrzybek pasożytniczy, szmaciak gałęzisty oraz– umieszczone na Liście Roślin Zagrożonych– borowik szlachetny, borowik usiatkowany, pępownik przenikający, grzybówka. Stwierdzono tu również występowanie 74 gatunki mszaków.

Liczna jest także fauna rezerwatu, z której należy wymienić: sarnę, dzika, lisa, tchórza, zająca szaraka, jeża, kreta, kunę leśną, łasicę, wiewiórkę oraz nietoperze – gacka wielkoucha i nocka kosmatego. Z awifauny dostrzeżono m.in. drozda kosa i śpiewaka, dzięcioły– czarnego, pstrego dużego, średniego i małego oraz sowę pójdźkę. Z gadów żyją tutaj: jaszczurka zielona i zwinna, padalec i żmija zygzakowata.

Fot. A.Krzykwa

Lokalizacja: pow. rzeszowski, gm. Błażowa
Typ: Leśny

Utworzony został w roku 1997, na powierzchni 342,33 ha w obrębie trzech wsi: Kąkolówka, Białka i Lecka. Położony jest na terenie Hyżnieńsko-Gwoźnickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.

Wilcze (510 m n.p.m.), zwane przez miejscową ludność Patrią, to góra wznosząca się nad doliną rzeki Gwoźnica. Na północnym stoku utworzono rezerwat chroniący drzewostany jodłowe z dużym udziałem buka. Lasy jodłowe (najstarsze okazy jodeł liczą około 150 lat) tworzą w przewadze zespół żyznej buczyny karpackiej w dwóch formach wysokościowych – podgórskiej i reglowej, z dynamicznie odnawiającą się jodłą. Osobliwością rezerwatu jest występowanie kilku płatów wyżynnego jodłowego boru mieszanego buczyny karpackiej, nadrzecznej olszyny górskiej oraz bagiennej olszyny górskiej.

Bogactwo florystyczne wyraża się obecnością 308 gatunków roślin (19 gatunków drzew, 23 krzewów i krzewinek oraz 266 gatunków roślin zielnych), w tym 21 objętych ochroną gatunkową. Wśród drzew pierwszoplanową rolę odgrywa jodła pospolita, buk zwyczajny oraz sosna zwyczajna. Z krzewów najczęściej są spotykane bez czarny i leszczyna. Do najpospolitszych roślin należą: żywiec gruczołowaty, szczawik zajęczy, konwalijka dwulistna, gajowiec żółty, przytulia wonna, szczególnie licznie rosnący czosnek niedźwiedzi, który podczas kwitnienia, na przełomie kwietnia i maja, tworzy piękne białe kobierce. Ponad 10% gatunków w rezerwacie (32) to taksony górskie m.in.: nerecznica szerokolistna, przetacznik górski, tojeść gajowa, paprotnik kolczysty, paprotnik Brauna, lepiężnik biały, szałwia lepka, miesiącznica trwała, omieg górski i starzec gajowy. Z roślin chronionych do rodziny storczykowatych należą: storczyk plamisty oraz kruszczyk siny. Rezerwat stanowi ostoję bogatej fauny charakterystycznej dla piętra pogórza Karpat, to przede wszystkim fauna leśna, obfitująca w typowe gatunki puszczańskie. Bytują tu: jeleń, sarna, dzik, borsuk, lis, zając, jeż, kret, łasica i kuna leśna.

W 1997 roku wyznaczono ostoje ptaków na terenie dzisiejszego województwa podkarpackiego. Jedno z nich – ostoja nr 10 – obejmuje obszar rezerwatu „Wilcze”. Występuje tu kilka rzadkich gatunków lęgowych, m.in.: częsty na terenie ostoi puszczyk uralski i dzięcioł białogrzbiety, bocian czarny, orlik krzykliwy, gil, krzyżodziób świerkowy, zniczek i paszkot.

Z płazów zanotowano: traszki karpackie, salamandry plamiste, kumaki górskie, rzekotki drzewne i ropuchy. Z gadów występują: jaszczurka zwinka i żyworodna, padalec zwyczajny i zaskroniec.